Τα τρία σχολεία στην Αθήνα την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ο «Παρθενών» που ίδρυσε η Φιλοθέη Μπενιζέλου τον 16ο αιώνα, η σχολή του ιερομονάχου Γρηγόρη Σωτήρη κοντά στο Κονσέγιο (αρχές 18ου αιώνα) και η περίφημη σχολή Ντέκα (1750).
Προσαρμοσμένα στην αλληλοδιδακτική μέθοδο διδασκαλίας, ειδικά κτίρια για τη στοιχειώδη εκπαίδευση εμφανίζονται στις αρχές του 19ου αιώνα, το πρώτο στους Δολούς της Μάνης (1819). Στην Αθήνα η Φιλόμουσος Εταιρεία ιδρύει το πρώτο αλληλοδιδακτικό το 1823. Δάσκαλος είναι ο ιεροδιάκονος Συνέσιος Σμυρναίος. Ο αριθμός των μαθητών αυξάνει ραγδαία. Δεύτερο αλληλοδιδακτικό ιδρύεται με δάσκαλο τον Νεόφυτο Νικητόπλου ή Νικητόπουλο. Το 1831 φθάνουν στην Αθήνα οι Αμερικανοί μισιονάριοι J. King, Robertson και Hill με σκοπό την ίδρυση σχολείων. Τα αλληλοδιδακτικά τους σχολεία, ιδιωτικά και φιλανθρωπικά, παρείχαν δωρεάν φοίτηση. Το 1834, οι μεγαλοαστικές αθηναϊκές οικογένειες πείθουν την Francis Hill να ιδρύσει ανώτερο παρθεναγωγείο με δίδακτρα για τη μέση εκπαίδευση των κοριτσιών. Όπως και το σχολείο της για τα άπορα κορίτσια, το σχολείο αρρένων του Δ. Σουρμελή και το οικοτροφείο της Γαλλίδας παιδαγωγού Βαλμεράνζ, ανήκουν και αυτά στο χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Το 1834 καθιερώνεται η υποχρεωτική φοίτηση παιδιών 5-12 ετών σε σχολεία που κτίζονται και συντηρούνται με ευθύνη των δήμων (εξ ου και δημοτικά). Ο αλληλοδιδακτικός οδηγός του Ι. Κοκκώνη παρέχει τις κτιριολογικές οδηγίες. Το 1835, ο Δήμαρχος Αθηναίων Ανάργυρος Πετράκης, έχοντας εξασφαλίσει εκκλησόπεδο στην οδό Αθηνάς, αναθέτει στον αρχιτέκτονα του Δήμου Stauffert να σχεδιάσει το δημοτικό. Αν και η χωροθέτηση και η μορφολογία του κτιρίου δεν ήταν οι ενδεδειγμένες, το σχολείο υπήρξε το μοναδικό δημοτικό της Αθήνας για πάνω από 30 χρόνια και, από τον πρώτο του δάσκαλο, ονομάστηκε «Σχολή Καραμάνου».
Στα επόμενα χρόνια η συνδιδακτική κερδίζει έδαφος και τα διδακτήρια προσαρμόζονται.
Το 1871 ο Δήμος Αθηναίων κτίζει το δεύτερο δημοτικό στο Μαρούσι, πιθανόν με κάποιον από τους δύο μηχανικούς του, τον Ν. Λύσιππο και τον Ι. Γενισαρλή. Στα μέσα της δεκαετίας του 1870, το ερβαρτιανό εκπαιδευτικό σύστημα αποκτά συνεχώς οπαδούς. Ο Σύλλογος προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων στέλνει στη Γερμανία τρεις υπότροφους εκπαιδευτικούς, τον Σπ. Μωραΐτη, τον Χαρίσιο Παπαμάρκο και τον Παν. Οικονόμου. Το δημοτικό που κτίζει τώρα ο Δήμος της Αθήνας, η Δημοτική Σχολή της οδού Αδριανού σε σχέδια του Παναγή Κάλκου, επιχειρεί να εκφράσει το νέο σύστημα. Κατώτερο από μορφολογική άποψη αλλά με παρόμοια κάτοψη είναι το σύγχρονό του δεύτερο Παρθεναγωγείο Πειραιά (1876) που ιδρύει ο Ιάκωβος Ράλλης.
Τα πρώτα δημοτικά της Aθήνας
27 Jun 2011
by vziampaka
- A
- A
- A