Έχουμε αναρωτηθεί πόσα μαθαίνουμε για το αξιολογικό σύστημα μιας κοινότητας και για τη σχέση της με τη φύση από τα υπολείμματά της; Με έναν τέτοιο προβληματισμό η συγγραφέας μάς εισάγει στο θέμα της.
Σχηματικά, τα σκουπίδια διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: του σπιτιού (υπόλοιπα της κατανάλωσης) και του εργαστηρίου (υπόλοιπα της παραγωγής). Και στις δύο περιπτώσεις, στη λογική της συνολικής παραγωγής και κατανάλωσης που εμπλέκει ολόκληρη την κοινότητα, πρόκειται για υπόλοιπα από την πρώτη χρήση που κατά κανόνα ξαναχρησιμοποιούνται. Βέβαια, παραγωγή και κατανάλωση αλληλοεξαρτώνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κόκαλα των ζώων που γίνονται πρώτη ύλη για την κατασκευή οστέινων εργαλείων ενώ χρησιμοποιούνται στη δόρωση ως στερεωτικό. Πέρα από τους οικονομικούς λόγους που καθορίζουν συνήθως τη διαχείριση των σκουπιδιών, υπεισέρχονται και παράγοντες όπως η συναισθηματική ή συμβολική αξία ή και η πολιτισμική διάκριση σε καθαρό ή βρόμικο.
Σε αυτό το πνεύμα, μια ομάδα αρχαιολόγων που εργάζονταν το 1987 στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηριού αποφάσισαν να διερευνήσουν τι έκαναν τα σκουπίδια τους οι κάτοικοι αυτού του αστικού οικισμού – σχέδιο που δεν έμελλε να ολοκληρωθεί. Διέκριναν τρεις ομάδες σκουπιδιών ανάλογα με τον τόπο εύρεσης: στην πρώτη, προτελευταία πριν από την καταστροφή του οικισμού, ανήκουν όσα από τα υπολείμματα χρησιμοποιήθηκαν σε δεύτερη χρήση, στη δεύτερη ανήκουν όσα απορρίμματα βρέθηκαν στο στρώμα με τα μπάζα και στην τρίτη τα απορρίμματα του στρώματος καταστροφής. Ένδειξη συλλογικής διαχείρισης των σκουπιδιών δεν βρέθηκε. Τα πιο φανερά σκουπίδια, σε μεγάλες ποσότητες, ήταν τα κόκαλα ζώων. Μαζί βρέθηκαν ψαροκόκαλα και όστρεα μαλακίων. Άλλες μεγάλες κατηγορίες είναι τα απορρίμματα από προϊόντα γεωργίας και άφθονα όστρακα αγγείων.
Το άρθρο κλείνει με λεξικολογικές παρατηρήσεις. Από τη λατινική λέξη scopa, «σκούπα», το σκουπίδι είναι ό,τι μαζεύει η σκούπα από το δάπεδο. Ακριβώς το ίδιο δηλώνει στην κλασική αρχαιότητα το ρήμα σαίρω, «σαρώνω». Αν συλλογιστούμε ότι το ρήμα που συνοδεύει την κίνηση των σκουπιδιών είναι το «πετώ», διώχνω μακριά, απομακρύνω, μπορούμε ίσως να κατανοήσουμε την αρνητική απόχρωση της λέξης.
Σχηματικά, τα σκουπίδια διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: του σπιτιού (υπόλοιπα της κατανάλωσης) και του εργαστηρίου (υπόλοιπα της παραγωγής). Και στις δύο περιπτώσεις, στη λογική της συνολικής παραγωγής και κατανάλωσης που εμπλέκει ολόκληρη την κοινότητα, πρόκειται για υπόλοιπα από την πρώτη χρήση που κατά κανόνα ξαναχρησιμοποιούνται. Βέβαια, παραγωγή και κατανάλωση αλληλοεξαρτώνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κόκαλα των ζώων που γίνονται πρώτη ύλη για την κατασκευή οστέινων εργαλείων ενώ χρησιμοποιούνται στη δόρωση ως στερεωτικό. Πέρα από τους οικονομικούς λόγους που καθορίζουν συνήθως τη διαχείριση των σκουπιδιών, υπεισέρχονται και παράγοντες όπως η συναισθηματική ή συμβολική αξία ή και η πολιτισμική διάκριση σε καθαρό ή βρόμικο.
Σε αυτό το πνεύμα, μια ομάδα αρχαιολόγων που εργάζονταν το 1987 στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηριού αποφάσισαν να διερευνήσουν τι έκαναν τα σκουπίδια τους οι κάτοικοι αυτού του αστικού οικισμού – σχέδιο που δεν έμελλε να ολοκληρωθεί. Διέκριναν τρεις ομάδες σκουπιδιών ανάλογα με τον τόπο εύρεσης: στην πρώτη, προτελευταία πριν από την καταστροφή του οικισμού, ανήκουν όσα από τα υπολείμματα χρησιμοποιήθηκαν σε δεύτερη χρήση, στη δεύτερη ανήκουν όσα απορρίμματα βρέθηκαν στο στρώμα με τα μπάζα και στην τρίτη τα απορρίμματα του στρώματος καταστροφής. Ένδειξη συλλογικής διαχείρισης των σκουπιδιών δεν βρέθηκε. Τα πιο φανερά σκουπίδια, σε μεγάλες ποσότητες, ήταν τα κόκαλα ζώων. Μαζί βρέθηκαν ψαροκόκαλα και όστρεα μαλακίων. Άλλες μεγάλες κατηγορίες είναι τα απορρίμματα από προϊόντα γεωργίας και άφθονα όστρακα αγγείων.
Το άρθρο κλείνει με λεξικολογικές παρατηρήσεις. Από τη λατινική λέξη scopa, «σκούπα», το σκουπίδι είναι ό,τι μαζεύει η σκούπα από το δάπεδο. Ακριβώς το ίδιο δηλώνει στην κλασική αρχαιότητα το ρήμα σαίρω, «σαρώνω». Αν συλλογιστούμε ότι το ρήμα που συνοδεύει την κίνηση των σκουπιδιών είναι το «πετώ», διώχνω μακριά, απομακρύνω, μπορούμε ίσως να κατανοήσουμε την αρνητική απόχρωση της λέξης.
