Καθώς έτρωγαν με το χέρι, πριν το φαγητό οι Βυζαντινοί νίβονταν ή χειρονίβονταν χρησιμοποιώντας ένα χρηστικό σύστημα δύο σκευών, το «χερνιβόξεστο». Το ένα σκεύος ήταν το «χέρνιβο», η λεκάνη που δεχόταν τα απόνερα, και το άλλο ο «επιχύτης», το δοχείο με το νερό. Η μορφή του χέρνιβου δεν μας είναι γνωστή. Κεραμικά αγγεία διαφόρου χωρητικότητας, οι επιχύτες από τον θεσσαλικό χώρο έχουν σφαιρικό ή κυλινδρικό σώμα, επίπεδη βάση, εκροή με κλίση προς τα επάνω, ταινιοειδές χερούλι. Είναι πάντα ακόσμητοι, με καστανοκίτρινη ή καστανοπράσινη εφυάλωση.
Ένα δεύτερο οικιακό σκεύος είναι επιτραπέζιο. Γνωρίζουμε ότι οι Βυζαντινοί περιχύναν το φαγητό τους με κάποια ζεστή σάλτσα που χρειαζόταν ένα ειδικό σκεύος για την εναπόθεσή της. Τα σκεύη αυτά θερμαίνονταν μέσα στη χόβολη. Οι Βυζαντινοί τα ονόμαζαν «σαλτσάρια» ή «σαλτσερά». Απλούστερα στη μορφή από εκείνα που βρέθηκαν στην Κόρινθο, στην Αγορά των Αθηνών κ.α., τα θεσσαλικά σαλτσάρια εμφανίζουν δύο παραλλαγές: είτε έχουν σχήμα ημισφαιροειδές και είναι διαφόρου χωρητικότητας, με ή χωρίς περιχείλωμα ή είναι σκεύη μεγάλης χωρητικότητας, με επίπεδο πυθμένα και σχεδόν κατακόρυφα τοιχώματα. Εφυαλωμένα μέσα κι έξω, μονόχρωμα και αποίκιλτα, στηρίζονται σε κολουροκωνικά κοίλα πόδια με τριγωνικά ή σχισμοειδή ανοίγματα και έχουν χοντρά τοιχώματα για περισσότερη θερμοχωρητικότητα.
Από τα άφθονα θεσσαλικά ευρήματα καθημερινής χρήσης που χρονολογούνται από το 13ο αιώνα και μετά, διαφαίνεται ότι μετά τη φραγκική κατάκτηση τα επαρχιακά κεραμουργεία αναπτύχθηκαν σε αυτοδύναμες μονάδες και πρόσφεραν στην τοπική αγορά σκεύη υψηλής ποιότητας με έντονα επιτόπια χαρακτηριστικά.
Θεσσαλικά χερνιβόξεστα και σαλτσερά των τελευταίων βυζαντινών αιώνων
29 Jun 2011
by vziampaka
- A
- A
- A