Στις επίσημες κωδικοποιήσεις κυρίως του 6ου αιώνα, συγκεντρώθηκαν διατάξεις όπως εκείνη του Μ. Κωνσταντίνου (321) που διακρίνει ανάμεσα σε καλή και κακή μαγεία. Στις αξιόποινες πράξεις συγκαταλέγεται και η άσκηση της μαθηματικής τέχνης. Η διάκριση της μαγείας σε καλή και κακή παραμένει στο Εκλογάδιο των αρχών του 9ου αιώνα, που αναφέρεται στην επιβλαβή «γοητεία» – όπως αποδόθηκε στα ελληνικά νομικά κείμενα η «μαγεία». Στις νομοθετικές συλλογές των Μακεδόνων, μαγεία και μαντεία αποχωρίζονται εννοιολογικά. Θεσπίζεται το ατιμώρητο της «επίκλησης των δαιμόνων», αν ο υπαίτιος ενεργεί κατ’ άγνοιαν. Η κατάχρηση όμως στην επιδίωξη της θεραπείας ασθενειών, έκανε τον Λέοντα το Σοφό να γενικεύσει: ανεξαρτήτως σκοπού, η μαγεία είναι ολέθρια. Πλούσιοι σε πληροφορίες είναι οι λεγόμενοι εξομολογητικοί νομοκάνονες προς χρήση των πνευματικών. Σε αυτούς οι μάντεις διακρίνονται από τους γόητες ή τους επαοιδούς που φαίνεται να εξειδικεύονται στους καταδέσμους.
Ειδική μορφή ενασχόλησης με τη μαγεία είναι η παραγωγή και διάθεση «περίαπτων», δηλαδή φυλαχτών. Η Εκκλησία αντέδρασε με απειλές μακροχρόνιου αφορισμού. Ωστόσο, ενώ η Πολιτεία από τη νομοθεσία των Ισαύρων και εξής προβλέπει τη δήμευση της περιουσίας και την εξορία του δράστη, ο συντάκτης του Εκλογαδίου στηλιτεύει μόνον όσους κατασκευάζουν «περίαπτα έχοντα χαρακτήρας». Τι ήταν όμως τα περίαπτα; Η συνοπτική περιγραφή που προσφέρει ο Θεόδωρος Βαλσαμών (13ος αιώνας) συμπληρώνεται από εκκλησιαστικές πηγές. Από το πλήθος των περιπτώσεων, το Εκλογάδιον απομονώνει τα θεωρούμενα απροσδιόριστα σχήματα και τις ακαταλαβίστικες λέξεις που θεωρούνται παραπλήσια στη μαγεία. Παρά τις απαγορεύσεις Πολιτείας και Εκκλησίας, στη μαγεία κατέφευγαν όχι μόνο ηγεμόνες και στρατηγοί αλλά και κληρικοί.
Μαγεία και Δίκαιο στο Bυζάντιο
25 Jun 2011
by Archaeology Newsroom
- A
- A
- A