Η διερεύνηση των δυνατοτήτων ναυσιπλοΐας στις Κυκλάδες πριν από 10.000 χρόνια είναι το νέο πρόγραμμα Πειραματικής Αρχαιολογίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης. Το έναυσμα έδωσαν οι αρχαιολογικές ανασκαφές στο σπήλαιο Φράγχθη της Ερμιονίδας. Εκεί ο καθηγητής Thomas Jacobsen βρήκε οψιδιανό από τη Μήλο, εξορυγμένο γύρω στο 9000-8000 π.Χ. Αναλογιζόμενος τα παπύρινα αιγυπτιακά πλοιάρια, ο συγγραφέας σκέφτηκε ότι με κάποιο τέτοιο μέσο θα έπρεπε να είχε γίνει η μεταφορά του οψιδιανού. Η ύπαρξη της «παπυρέλλας», ενός μικρού παπύρινου σκάφους που ακόμη επιζεί στη βορειοδυτική Κέρκυρα, ήταν εκείνη που απέδειξε ότι για μια τέτοια κατασκευή επαρκούσαν τα υλικά, τα εργαλεία και οι γνώσεις των ανθρώπων του 9000-8000 π.Χ.
Με μορφή αναλυτικού ημερολογίου, ο συγγραφέας περιγράφει τα στάδια προετοιμασίας του ταξιδιού και το ίδιο το ταξίδι: την κατασκευή μιας αμφίπρωρης «παπυρέλλας», τα επιτυχημένα δοκιμαστικά ταξίδια της, τη δυσκολία στον εντοπισμό του κατάλληλου πληρώματος, καθώς η παπυρέλλα δεν διαθέτει πανί, την ανεύρεση κωπηλατών καγιάκ. Τα πειραματικά ταξίδια έδειξαν ότι το ταξίδεμα της παπυρέλλας δεν είναι εύκολη υπόθεση, ότι χρειάζεται εξειδικευμένο πλήρωμα με ναυτικές γνώσεις. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στα μεσολιθικά χρόνια το θαλάσσιο ταξίδι από το σπήλαιο Φράγχθη στη Μήλο μέσω Σουνίου θα ήταν πολύ επίπονο και πολύ πιο χρονοβόρο από ένα ταξίδι διά ξηράς, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι κάτοικοι του μεσολιθικού σπηλαίου ίσως δεν είδαν ποτέ τη Μήλο. Αντίθετα με το Φράγχθη, η Λαυρεωτική προσφέρεται ως σημείο «διαμετακομιστικού εμπορίου» οψιδιανού.
Η παπυρέλλα απέπλευσε από το Λαύριο στις 8 Οκτωβρίου για το επιστημονικό της ταξίδι, συνοδευόμενη από το μεγάλο ιστιοπλοϊκό σκάφος «Κύμα Άλφα». Αφαιρώντας τις μέρες που χάθηκαν λόγω της απρόσμενης κακοκαιρίας, επτά μέρες αρκούσαν στην παπυρέλλα για να καλύψει την απόσταση Λαύριο-Μήλος. Το ταξίδι επιβεβαίωσε την αρχική υπόθεση ότι με ένα παπύρινο πλοιάριο σαν τη διπλή «παπυρέλλα» ένα ταξίδι στις Κυκλάδες είναι εφικτό. Τέτοια ταξίδια πρέπει να γίνονταν τακτικά στις αρχές της Μεσολιθικής εποχής.
Ο δρόμος του οψιδιανού με ένα παπυρένιο σκάφος στις Κυκλάδες
28 Jun 2011
by vziampaka
- A
- A
- A