Εκλεκτικισμός, ή μορφολογικός πλουραλισμός, ονομάζεται η αρχιτεκτονική τάση που επενδύει τα κτίρια επιλέγοντας μορφολογικά ανάμεσα σε ρυθμούς διαφόρων ιστορικών περιόδων. Στο πέρασμα από τον 18ο στον 19ο αιώνα, η κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται σε κέντρο του ελληνικού εκλεκτικισμού. Κάθε κοινότητα διακρίνεται από τις επιλογές της. Στην ελληνική, τα δημόσια κτίρια επιλέγουν τον νεοκλασικό ρυθμό που οι κατοικίες, σε ταπεινότερη εκδοχή, κρατούν για την πρόσοψη παραμένοντας λαϊκά, βαλκανικά σπίτια. Στις τούρκικες συνοικίες ξεχωρίζουν τα σπίτια που ανήκουν στους Ντονμέδες, εξισλαμισμένα μέλη της αριστοκρατίας της εβραϊκής κοινότητας. Το τζαμί τους, το Γενί τζαμί, συνδυάζει στοιχεία Αναγέννησης και Μπαρόκ, χωρίς να λείπουν βυζαντινές, ισλαμικές και νεοκλασικές επιδράσεις. Ανέπαφη από τις πυρκαγιές του 1890 και 1917, που κατέστρεψαν τα σπίτια της εβραϊκής κοινότητας, έμεινε η περιοχή των «λαδάδικων» με κτίσματα που μεταφέρουν την ατμόσφαιρα των λιμανιών της Βόρειας θάλασσας. Μετά το 1890, τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα από όλες τις κοινότητες μεταφέρονται έξω από τα τείχη στα ανατολικά της πόλης χτίζοντας επαύλεις-πύργους. Οι μουσουλμάνοι μεταπράτες επιλέγουν έντονα στοιχεία μπαρόκ, ενώ οι Έλληνες προτιμούν έναν όψιμο νεοκλασικισμό με στοιχεία της ώριμης Αναγέννησης. Μέσα στην πόλη χτίζεται η «πυρίκαυστος ζώνη» που σχεδόν ταυτίζεται με το εμπορικό κέντρο. Η χρήση των κτισμάτων καθορίζει και τη μορφολογική τους επένδυση. Οι στοές συνδυάζουν Αναγέννηση και Μπαρόκ και, στο εσωτερικό τους, βιομηχανική αρχιτεκτονική και ροκοκό διακόσμηση. Στις αγορές με ισόγεια καταστήματα και ημιώροφο κυριαρχεί ο νεοβυζαντινός ρυθμός. Οι τράπεζες διακρίνονται για τον αυστηρό νεοκλασικό ρυθμό τους.