Πύλη του Βυζαντίου προς τη Βαλκανική, η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε αρχικά τον κύριο πυρήνα άμυνας. Σε αυτό το πλαίσιο, σφυρηλατείται η λατρεία του Αγίου Δημητρίου που θα επιδράσει στην κρατική ιδεολογία, τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, την ονοματολογία και τη λαϊκή παράδοση των σλαβικών λαών. Με την αποστολή των αδελφών Κύριλλου και Μεθόδιου στη Μεγάλη Μοραβία (863), ο κόσμος των Σλάβων μπαίνει στην οικογένεια των λαών της Ευρώπης. Τον επόμενο χρόνο εκχριστιανίζονται οι Βούλγαροι και λίγο αργότερα οι Σέρβοι. Στα 988 δέχονται το χριστιανισμό οι Ρώσοι. Μαζί με το χριστιανισμό εξαπλώνεται και η λατρεία του Αγίου. Η φιλοπατρία και η μυροβλησία του Αγίου Συμεών των Σέρβων έχει ως πρότυπο τον «κηδεμόνα» της Θεσσαλονίκης. Στα μέσα του 14ου αιώνα, οι Βούλγαροι χρησιμοποιούν για το μυστήριο του χρίσματος μύρο από τον τάφο του στη Θεσσαλονίκη. Την ακτινοβολία της πόλης μαρτυρεί ακόμη και η ίδρυση εκεί του πρώτου βουλγαρικού τυπογραφείου το 1838.