Η εθνοαρχαιολογική έρευνα που έγινε στη Θράκη το καλοκαίρι του 1982 επικεντρώθηκε στην περιοχή βορειοδυτικά της Κομοτηνής, στη χαράδρα του ποταμού Κομψά του που πηγάζει από την ορεινή Ροδόπη. Η ορεινή Ροδόπη φιλοξενεί παραδοσιακές φυλετικές ομάδες, όπως οι Πομάκοι, αποκλειστικά ορεσίβιοι και με περιορισμένες επαφές με τους πεδινούς. Η απομόνωσή τους οφείλεται και στη χάραξη των εθνικών συνόρων το 1920. Οι οικισμοί τους θεωρούνται μία από τις βορειοελλαδικές παραλλαγές του τυπικού μεσογειακού χωριού με την πυρηνική οικιστική διάταξη. Μια άλλη πληθυσμιακή ομάδα, εγκατεστημένη στην ίδια περιοχή πριν κατέβει στην πεδιάδα, ήταν οι Μουσουλμάνοι. Ζούσαν σε οργανωμένα χωριά και είχαν στενές εμπορικές σχέσεις με κωμοπόλεις της πεδιάδας όπου πουλούσαν τα προϊόντα τους. Παρά την κοινή θρησκεία δεν υπήρξε επιμειξία μεταξύ Μουσουλμάνων και Πομάκων. Μια τρίτη ομάδα, μετακινούμενη εποχιακά, ήταν οι Σαρακατσάνοι που ξεχειμώνιαζαν κοντά στις Σάππες. Ως το 1919 μετακινούμενοι ήταν και οι βούλγαροι βοσκοί, οι Μπαηγκάνηδες, που κατέβαιναν να ξεχειμωνιάσουν στις παραθαλάσσιες περιοχές της Θράκης.
Το Σίλλιο και ο Κάβος είναι δύο χωριά στην χαράδρα του Κομψάτου, κοντά στον Πολύανθο. Το Σίλλιο είναι εντελώς εγκαταλελειμμένο από το 1948, ενώ ο Κάβος, ερημωμένος από το 1950, κατοικείται το καλοκαίρι από λίγες οικογένειες. Κύρια πηγή πληροφοριών για την κοινωνική οργάνωση και την οικονομία των χωριών ήταν ο ογδοντάχρονος προύχοντας του Σίλλιου Ρετζέπ αγά. Πρόκειται για τυπικά μουσουλμανικά χωριά με περιορισμένη κοινωνική ζωή. Το κλειστό σύστημα επικοινωνίας και εμπορικής δοσοληψίας, ανέπαφο για πολλά χρόνια, διατήρησε παλιές παραγωγικές διαδικασίες και κοινωνικές δομές.
Η πολιτιστική συμπεριφορά των παραδοσιακών ομάδων της Ροδόπης δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε περιβαλλοντικούς, οικονομικούς ή πολιτικούς λόγους. Ορισμένοι τύποι πολιτιστικής συμπεριφοράς δεν είναι αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου ιστορικού πλαισίου αλλά μιας μακρόχρονης ιστορικής διαδικασίας-εμπειρίας. Ανάλογα ερμηνευτικά προβλήματα αντιμετωπίζει ο προϊστορικός αρχαιολόγος. Οι παρατηρήσεις μας από την έρευνα των παραδοσιακών ομάδων της Θράκης δείχνει ότι η χρήση μεμονωμένων κριτηρίων για την κατανόηση πολιτιστικών διαδικασιών, όπως πολύ συχνά συμβαίνει στην αρχαιολογία, δεν οδηγεί σε σωστές ερμηνείες.