Μετά το 650 π.Χ., ο Έλληνας αγγειογράφος αρχίζει να «διηγείται» γλαφυρά επεισόδια και οι πρώτες λέξεις που γράφει πλάι στις μορφές αποσκοπούν στην ταύτισή τους. Από το 600 π.Χ. όλα τα εργαστήρια κεραμικής υιοθετούν τη μελανόμορφη τεχνική που περιγράφει μυθολογικές και σκηνές της καθημερινής ζωής. Οι επιγραφές πολλαπλασιάζονται και ποικίλλουν σε νόημα. Η μετονομασία των ίππων του Αχιλλέα από τον ζωγράφο Νέαρχο στα μέσα του 6ου αιώνα πιθανόν αναφέρεται σε κάποια γνωστά «φαβορί» των ιπποδρομιών της Αθήνας. Παράλληλα, οι επιγραφές μεταφέρουν πληροφορίες και ονόματα απλών ανθρώπων που δεν σώζονται στον γραπτό λόγο. Από το 566 π.Χ., που ο Πεισίστρατος αναδιοργανώνει τους αγώνες προς τιμήν της Αθηνάς, κατασκευάζονται οι παναθηναϊκοί αμφορείς με αναπόσπαστο στοιχείο την επιγραφή. Στην όψη με τη μορφή της Αθηνάς Προμάχου υπάρχει πάντα η επιγραφή των ΑΘΗΝΗΘΕΝ ΑΘΛΩΝ. Όταν από τον 4ο αιώνα οι ζωγράφοι υποχρεούνται να αναγράφουν το όνομα του επώνυμου άρχοντα, η επιγραφή τους γίνεται πολύτιμο στοιχείο χρονολόγησης. Ωστόσο, η μεγάλη καινοτομία των επιγραφών στα αγγεία του 6ου αιώνα είναι οι υπογραφές των καλλιτεχνών: ο τάδε «ἔγραφσεν», ο τάδε «ἐποίησεν». Οι περισσότερες υπογραφές χρονολογούνται μεταξύ 550 και 520 π.Χ. και μας παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τα κεραμικά εργαστήρια της Αθήνας, παρότι για μας τα πιο σημαντικά αγγεία είναι αυτά που δεν έχουν υπογραφή. Σε μικρογραφικές κύλικες (540-510 π.Χ.), με ή χωρίς υπογραφή, αναγράφονται ευχετικές φράσεις. Σε μία από αυτές, τα γράμματα χρησιμοποιούνται ασυνάρτητα, ως διακοσμητικά στοιχεία. Από τα τέλη του 6ου ως τις αρχές του 5ου αιώνα, οι ψευδεπιγραφές θυμίζουν τα παλιότερα παραπληρωματικά κοσμήματα. Μετά το 550 π.Χ., οι ζωγράφοι χρησιμοποιούν «διαφημιστικά» συνθήματα για να δελεάσουν την πελατεία τους. Ούτε οι διάλογοι ανάμεσα στις απεικονιζόμενες μορφές τούς αφήνουν αδιάφορους. Στον αμφορέα του Εξηκία, σε παιχνίδι με ζάρια (κύβους), «τέσσερα!» αναφωνεί ο Αχιλλέας κερδίζοντας το «τρία!» του Αίαντα. Μια ξεχωριστή κατηγορία επιγραφών σε μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία είναι τα ονόματα που συνοδεύει η λέξη «καλός», ωραίος, και που έχουν σαφώς ερωτικό χαρακτήρα. Τα ονόματα αφορούν κυρίως σύγχρονους νεαρούς Αθηναίους, αριστοκράτες και πλούσιους. Όπως λέει ο Pierre Devambez, στην αρχαιότητα τα αγγεία με τις επιγραφές τους θα έπαιζαν το ρόλο των σημερινών περιοδικών.
Επιγραφές στα μελανόμορφα αγγεία του 6ου αιώνα π.X.
24 Jun 2011
by vziampaka
- A
- A
- A