Τα προϊστορικά ίχνη στην Εύβοια γίνονται σαφέστερα στη Νεολιθική εποχή. Στην Πρωτοελλαδική περίοδο διαπιστώνονται ήδη επαφές με τις Κυκλάδες. Στα μέσα της 3ης χιλιετίας, κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου με τις Κυκλάδες, τα νησιά του Β. Αιγαίου και τα μικρασιατικά παράλια, αναδεικνύεται η Μάνικα με το εκτεταμένο οικιστικό κέντρο και το νεκροταφείο με τους ιδιόρρυθμους θαλαμωτούς τάφους. Από την Υστεροελλαδική περίοδο ανασκάφηκαν, διασκορπισμένοι στο νησί, θολωτοί και θαλαμωτοί τάφοι. Τον 11ο αιώνα, η Εύβοια κατακλύζεται από το αιολόφωνο φύλο των Αβάντων. Η κοινωνία που προέκυψε στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (10ος-9ος αιώνας π.Χ.) χαρακτηρίζεται από διάσπαρτη, μεμονωμένη οίκηση, ύπαρξη μεμονωμένων αψιδωτών «οίκων», και από τη σημαντική θέση του αρχηγού της οικογένειας, του οποίου την ταφή σημειώνει συχνά χωμάτινος τύμβος. Σε αυτά τα «χρόνια της πρωτογεωμετρικής κεραμικής» κατοικήθηκαν η Χαλκίδα και η Ερέτρια, εξαιτίας των αξιόλογων κτερισμάτων της όμως ξεχωρίζει η περιοχή της Τούμπα-Λευκαντί. Στα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ., η παλαιά πατριαρχική κοινωνία ανατρέπεται και ιδρύονται νέοι, οχυρωμένοι οικισμοί στην Ερέτρια και τη Χαλκίδα. Αυτοί θα αποτελέσουν τον πυρήνα της αρχαίας ελληνικής πόλης. Στην Ερέτρια ιδρύεται για πρώτη φορά ανεξάρτητο οίκημα για τη λατρεία, ο ναός του Απόλλωνα. Ωστόσο, Χαλκίδα και Ερέτρια, παρά τις αποικίες, τον πλούτο και τη ναυτική τους δύναμη θα ανακόψουν την εξέλιξή τους εξαιτίας του μακρόχρονου εμφύλιου «πόλεμου για το Ληλάντιο πεδίο». Την ανάπτυξη άλλων πόλεων, της Ιστιαίας, της Καρύστου, της Δύστου και της Κύμης, ανέκοψε η αναδυόμενη δύναμη της Αθήνας. Το 506 π.Χ. οι Αθηναίοι νίκησαν τους Χαλκιδείς και εγκατέστησαν αθηναίους κληρούχους στο Ληλάντιο. Με στρατηγό τον Περικλή, υπέταξαν την Ιστιαία εγκαθιστώντας και εκεί αθηναίους κληρούχους.
Στα χρόνια της μακεδονικής κυριαρχίας, η ακμή της Ερέτριας αποτυπώνεται στα πλούσια σπίτια και στην Αγορά της, ενώ τους στενούς δεσμούς της με τους μακεδόνες βασιλείς φανερώνουν οι σημαντικοί κτιστοί τάφοι μακεδονικού τύπου. Στη ρωμαϊκή περίοδο, κύρια πόλη του νησιού παρέμεινε η αρχαία πόλη της Χαλκίδας που θα εγκαταλειφθεί στα πρώτα χρόνια του αυτοκράτορα Ηρακλείου (610-620 μ.Χ.), για να μεταφερθεί δυτικότερα, στη νέα στρατηγική της θέση πάνω στον Εύριπο. Οχυρωμένη πόλη και ύπαιθρος δεν γνώρισαν κατακτητές ως τις Σταυροφορίες. Την επικυριαρχία της Εύβοιας αποκτά η Βενετία. Οι Βενετοί, που μετονόμασαν τη Χαλκίδα σε «Νεγρεπόντε», άφησαν πίσω τους λίγα κάστρα και πολλούς τετράγωνους αμυντικούς πύργους στην ύπαιθρο.
Στην Τουρκοκρατία (1470-1833 μ.Χ.), η Εύβοια αποτελούσε, μαζί με τη Βοιωτία και την Αττική, το «Πασαλίκι του Εγρίπου». Ο ξεσηκωμός του 1821, που οργάνωσαν οι Αγγελής Γουβιός, Κριεζώτης και Φαβιέρος, δεν κατάφερε να κάμψει την αντίσταση των Τούρκων που θα παραδώσουν το νησί μόνο στον εκπρόσωπο του Όθωνα το 1833.
Στο νέο κράτος, την οικονομική ανάπτυξη συνόδευσε η αστικοποίηση, που προίκισε τη Χαλκίδα με πολλά νεοκλασικά σπίτια και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κάνοντάς την όμως και να ασφυκτιά μέσα στην παλιά της περίμετρο. Τα αρχαία τείχη της πόλης έπεσαν στο βωμό της ανάπτυξης. Το 1922, όπως μαρτυρούν τα γύρω τοπωνύμια, ο πληθυσμός της πόλης, που είχε ήδη μια σημαντική εβραϊκή κοινότητα, εμπλουτίζεται και με Μικρασιάτες. Η ιστορική μνήμη του νησιού έχει καταφέρει να διατηρηθεί χάρη στις ιστορικές και αρχαιολογικές μελέτες.