Κινούμενη ανάμεσα στην αρχαιολογία και την ανθρωπολογία, η συγγραφέας ερμηνεύει τις τοιχογραφίες από την Ξεστή 3, στο Ακρωτήρι της Θήρας. Το κτήριο, είδος μινωικής έπαυλης, είχε τουλάχιστον 13 δωμάτια και περιελάμβανε βύθισμα μέσα στο έδαφος, ένα άδυτον, για τελετουργικούς σκοπούς. Έχουν οι τοιχογραφίες του αδύτου, και πιθανόν όλου του κτηρίου, σχέση με διαβατήριες τελετές; Για να τις κατανοήσουμε πλήρως, οφείλουμε να τις αντιμετωπίσουμε ως σύνολο, εστιάζοντας στις μεταξύ τους σχέσεις. Οι διαφορές στην κόμμωση και την ενδυμασία υποδηλώνουν την ηλικιακή διάκριση. Τα κορίτσια διακρίνονται από την έλλειψη στήθους, το ξυρισμένο κεφάλι (γαλάζιο κρανίο) και τα κοντά τους μαλλιά. Οι γυναίκες που έχουν γνωρίσει τη μητρότητα έχουν μακριά μαλλιά και μεγάλα, προεξέχοντα στήθη. Στην αίθουσα 3, σε μια τελετουργική σκηνή με πιθανό μυητικό χαρακτήρα, οι «Κροκοσυλλέκτριες», κορίτσια με λαμπερές ενδυμασίες και κοσμήματα, προσφέρουν κρόκους σε μια καθιστή θεά με περίτεχνη κόμμωση, που περιβάλλεται από έναν πίθηκο κι ένα φύλακα γρύπα. Η σκηνή υποδηλώνει ότι το πέρασμα από την εφηβεία στην ώριμη ηλικία συνδέεται με μια θρησκευτική τελετουργία. Τά κορίτσια κινούνται στα βουνά, σε ένα χώρο μακριά από το άστυ όπου φύονται κρόκοι, και αυτό σηματοδοτεί μια διαβατήρια τελετή (A. Van Gennep, V. Turner). Οι ώριμες γυναίκες της ίδιας εικονογραφικής ενότητας τιμούν τη θεά σε διαφορετικό τοίχο, ξέχωρα από τα κορίτσια. Ο ίδιος ο στολισμός της θεάς με πάπιες, λιβελλούλες και άνθη κρόκων συνδυάζεται με γειτονικές τοιχογραφίες που παριστάνουν πάπιες, αρσενικές και θηλυκές, που ερωτοτροπούν, και χελιδόνια που φέρνουν λιβελλούλες στα νεογνά τους. Ο συνδυασμός παραπέμπει στην ιδέα της αναζωογόνησης και του κύκλου της ζωής. Οι πίθηκοι, που στο δωμάτιο 4 πανηγυρίζουν τη ζωή, αποτελούν σε πολλούς πολιτισμούς κατάλληλο σύμβολο για τη μύηση, καθώς θεωρείται ότι βρίσκονται «ανάμεσα και μεταξύ» των ανθρώπων, των ζώων και του θείου. Η τοιχογραφία του αδύτου απεικονίζει τρεις κοπέλες σε τρία στάδια της γυναικείας τους ανάπτυξης. Η νεότερη με το ξυρισμένο (γαλάζιο) κεφάλι δείχνει ξαφνιασμένη μπροστά σε ένα ιερό με μεγάλη θύρα. Τα κέρατα στα οποία απολήγει η θύρα στάζουν αίμα. Η πύλη είναι πέρασμα και μετάβαση σε άλλο κόσμο. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένδειξη πως η τελετή μυήσεως συνδεόταν με το γάμο, πρέπει να ερμηνευτεί ως έλλειψη ενδιαφέροντος για την προβολή αυτής της αξίας σε ιδεολογικό επίπεδο.
Οι γυναίκες των θηραϊκών τοιχογραφιών και οι τελετουργίες μύησης
12 Jul 2011
by vziampaka
- A
- A
- A