Τμήμα του εικονογραφικού θέματος της Δευτέρας Παρουσίας, η τιμωρία γυναικών και αντρών στην Κόλαση επιτρέπει τη διερεύνηση των κοινωνικών αντιλήψεων γύρω από την αμαρτία και το κακό. Οι παραστάσεις αυτές που έζησαν δέκα αιώνες, από τις εκκλησίες στη Yilanli Kilise του 9ου-10ου αιώνα ως την Αγία Μαρίνα Κισσού στο Πήλιο των αρχών του 19ου, επεδίωκαν να έχουν και «σωφρονιστικό» χαρακτήρα. Οι εκκλησίες που τις φιλοξενούν είτε βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές (Καππαδοκία, Μάνη, χωριά της Κρήτης) είτε αποτελούν μοναστικά κτίσματα (Στουντένιτσα, Ντέτσανη κ.λπ.), είναι δηλαδή αποκομμένες από τα αστικά κέντρα. Στην Κρήτη το θέμα διαδίδεται τον 14ο και 15ο αιώνα σε μικρές εκκλησίες. Την παράσταση των κολαζομένων συνοδεύει επιγραφή που κατονομάζει τον καθένα βάσει του αμαρτήματος που διέπραξε. Η πόρνη, η φιλάργυρη και η πλανόδια εμπόρισσα που κλέβει στο ζύγι εικονίζουν αμαρτήματα που είναι και αντρικά. Κολαζόμενοι άντρες είναι και: ο κλέφτης γεωργός, ο κλέφτης μυλωνάς, ο τοκογλύφος, ο ζωοκλέφτης, ο συκοφάντης, ο λαίμαργος, ο κτηνοβάτης, ο μέθυσος, ο βλάσφημος, ο φονιάς, κ.ά. Από τις κολαζόμενες γυναίκες, η πόρνη, η μαυλίστρα (προαγωγός), η πορνεύουσα παπαδιά, η μη βυζαίνουσα τα νήπια, η μη θηλάζουσα το ξένο βρέφος, η αποστρέφουσα τα νήπια, αναφέρονται στο γυναικείο σώμα και την αναμενόμενη λειτουργία του. Τα φίδια που ελίσσονται γύρω από το σώμα τους, δαγκώνουν τα σημεία που αντιστοιχούν στην αμαρτία, αιδοίο ή θηλές. Οι κρητικοί αγιογράφοι στέλνουν στην Κόλαση και την κουτσομπόλα, τη συκοφάντισσα, τη γλωσσού κι αυτή που κρυφακούει, που τα φίδια τους δαγκώνουν τη γλώσσα ή το αυτί. Ο κατάλογος περιλαμβάνει και τη μάγισσα, την κριθαρίστρα που ασκεί την κριθομαντεία και την υφάντρα που συμβολίζει τη γυναικεία γοητεία. Ο κατάλογος των κολαζομένων γυναικών από τις εκκλησίες της Κρήτης δεν καλύπτεται από τις γραπτές πηγές που γνωρίζουμε (Αποκαλύψεις του Αποστ. Πέτρου, του Αποστ. Παύλου, της Παναγίας κ.α.), εκφράζει δηλαδή περισσότερο μια εποχή και τις αντιλήψεις της.
Οι παραστάσεις των κολαζομένων γυναικών στις εκκλησίες της Κρήτης
25 Jun 2011
by Archaeology Newsroom
- A
- A
- A